Εισάγονται στα ΑΕΙ με... «πτυχίο παπαγαλίας»

21/09/2008 Καθημερινή
Εισάγονται στα ΑΕΙ με... «πτυχίο παπαγαλίας» Επτά καθηγητές πανεπιστημίων μιλούν για τις «αδυναμίες» των πρωτοετών φοιτητών
Του Αποστολου Λακασα

«Πρωκυμαίνου...». Ναι, πρόκειται για το γνωστό «προκειμένου», όπως το έγραψε (μάλλον μη αστειευόμενη) στην κόλλα των εξετάσεων φοιτήτρια τμήματος κεντρικού πανεπιστημίου, και μάλιστα περιζήτητου, άρα υψηλόβαθμου. Σε λίγες ημέρες αρχίζει το νέο ακαδημαϊκό έτος, και οι πρωτοετείς φοιτητές θα πάρουν το «βάπτισμα» στην καινούργια τους ζωή, που (θεωρητικώς) απαιτεί να ξεχάσουν τα θρανία της τάξης, δηλαδή, στην πράξη να ξεχάσουν την «παπαγαλία» και να υιοθετήσουν τον συνδυαστικό τρόπο μελέτης. Μπορούν; Εχουν την ικανότητα να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; Και αν όχι, ασφαλώς δεν φταίνε μόνο αυτοί.Η πλειονότητα εισέρχεται στο πανεπιστήμιο με σημαντικότατες ελλείψεις, παρατηρούν οι πανεπιστημιακοί που μίλησαν στην «Κ», περιγράφοντας τις δυσκολίες φοιτητών, που είναι δηλωτικές και της αδυναμίας του λυκείου να προσφέρει ουσιαστική γνώση και ανάπτυξη κριτικής σκέψης. Μπορεί να υπάρχουν ακραίες περιπτώσεις –όπως αυτή του ανορθόγραφου «προκειμένου», καθώς και η περισπωμένη στο «ε», σε γραπτό φοιτητή φιλολογίας- όμως οι περισσότεροι πάσχουν στην ικανότητα της συνδυαστικής μελέτης και της κριτικής σκέψης.«Η παπαγαλία που υιοθετούν στην υποχρεωτική εκπαίδευση έχει στοιχειώσει τα παιδιά. Το γυμνάσιο και το λύκειο τα έχουν καταστρέψει. Οι μαθητές δεν μπορούν να σκεφτούν, δεν μπορούν να συνδυάσουν τις πληροφορίες κριτικά. Απλώς παίρνουν μηχανιστικά γνώσεις», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ» η πανεπιστημιακός στο Βιολογικό Αθηνών κ. Σόνια Τσιτίλου.Μάλιστα, σε ορισμένα τμήματα οι καθηγητές έχουν αναγκαστεί να «εφεύρουν» μαθήματα τα οποία ουσιαστικά θα βοηθήσουν τους πρωτοετείς φοιτητές να βελτιώσουν το επίπεδό τους ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. «Πρόκειται για μαθήματα που «γεφυρώνουν» το λύκειο με το πανεπιστήμιο», ανέφερε στην «Κ» ο φυσικός στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Χρήστος Τρικαλινός.Οι ελλείψεις των φοιτητών έχουν ως άμεση συνέπεια να υποβαθμίζεται το έργο στα πανεπιστήμια, και θέτουν επιτακτικά την ανάγκη για ένα ουσιαστικό διάλογο τόσο για το περιεχόμενο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης όσο και για το (νέο) σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ.

Βιολογία: «Ζητούμενο η σαφήνεια»!«Οι φοιτητές πρέπει να γνωρίζουν ότι για την επιτυχία στις θετικές επιστήμες απαραίτητο είναι να ξέρουν καλά Eλληνικά, ώστε να εκφράσουν αυτό που θέλουν με σαφήνεια και λακωνικότητα. Πράγμα που δεν συμβαίνει», ανέφερε στην «Κ» η επίκουρος καθηγήτρια στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Σόνια Τσιτίλου. Η ίδια τονίζει ότι τα περισσότερα γραπτά των φοιτητών στις εξετάσεις δεν είναι κατανοητά, ενώ η πλειονότητα των φοιτητών χρησιμοποιεί ως ρήματα μόνο το «είναι» και το «γίνεται»! «Αφήστε τα ορθογραφικά λάθη», μας λέει, ενώ ούτε λόγος για συνδυαστικές απαντήσεις και κριτική σκέψη. «Στις εξετάσεις συνηθίζουμε να βάζουμε συνδυαστικές ερωτήσεις– θέματα από διάφορα κεφάλαια της ύλης. Πώς απαντούν οι φοιτητές; Το 70% ή και περισσότεροι πιάνονται από μία λέξη του θέματος και αρχίζουν την παπαγαλία, χωρίς όμως να απαντούν επί της ουσίας. Μόνο ένα 10% δείχνει να έχει καταλάβει το μάθημα και να απαντούν σωστά», καταλήγει η κ. Τσιτίλου.

Αρχαία Ελληνικά: «Περισπωμένη και στο ε;»Μα, περισπωμένη στην προπαραλήγουσα και στο «ε»; Και να το βλέπεις αυτό σε γραπτά φοιτητών φιλολογικού τμήματος; Συνέβη, και είναι μεταξύ των ενδεικτικών παραδειγμάτων που τόνισε στην «Κ» ο καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και πρόεδρος του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ανδρέας Βοσκός. Ο ίδιος ανέφερε ότι σε εξετάσεις δόθηκε προς μετάφραση ένα αρχαίο κείμενο. Ομως, ο καθηγητής είχε αφαιρέσει δύο γραμμές από το κείμενο. Τελικά, κατά τη διόρθωση των γραπτών βρέθηκαν φοιτητές που είχαν γράψει άψογα την μετάφραση αυτούσιου του κειμένου μαζί με τις γραμμές που είχε αφαιρέσει ο καθηγητής. Ο λόγος; Διότι την είχαν μάθει παπαγαλία και δεν αντιλήφθηκαν ότι έλειπαν δύο γραμμές, που δεν έπρεπε να μεταφραστούν. «Κρίνοντας επιεικώς, το 50% των νέων φοιτητών παίρνουν κάτω από τη βάση στα αρχαία ελληνικά. Το κυριότερο είναι ότι μαθαίνουν μηχανιστικά. Η κατάσταση στη σχολή επιβαρύνεται από τις μετεγγραφές φοιτητών...», αναφέρει ο κ. Βοσκός.

Μαθηματικά: «Αδυνατούν να παρακολουθήσουν»«Έχουμε εισαγάγει στο πρώτο έτος το μάθημα των Γενικών Μαθηματικών, με σκοπό να καλυφθούν κάπως οι ελλείψεις που έχουν οι πρωτοετείς φοιτητές. Εκτιμώ ότι περισσότεροι από το 50% των νέων φοιτητών έχουν ελλείψεις σε τέτοιο βαθμό που αδυνατούν να παρακολουθήσουν το τμήμα», λέει –μιλώντας στην «Κ»– ο καθηγητής και πρόεδρος του Μαθηματικού Αθηνών κ. Γρηγόρης Καλογερόπουλος. Το κύριο πρόβλημα, βέβαια, είναι ο μηχανιστικός τρόπος με τον οποίο μελετούν οι μαθητές στην υποχρεωτική εκπαίδευση. «Ενώ τα Μαθηματικά είναι μία επαγωγική διαδικασία που απαιτεί συνδυαστική και κριτική σκέψη, αυτό δεν μπορούν να το κάνουν οι φοιτητές», λέει ο κ. Καλογερόπουλος. Και καταλήγει: «Σημαντικό επίσης πρόβλημα είναι ότι, παρ’ όλο που οι σπουδές των Μαθηματικών ανοίγουν πολλούς επαγγελματικούς δρόμους, η πλειονότητα των φοιτητών δεν έχουν μεταξύ των πρώτων τους επιλογών το τμήμα, με αποτέλεσμα να μην έχουν εστιάσει στο μάθημα».

Πολυτεχνείο: «Αυτό το κεφάλαιο είναι στην ύλη;»«Κύριε, κύριε, αυτό το κεφάλαιο είναι στην ύλη;». Συνέβη στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με τους άριστους εισακτέους. Την ερώτηση υπέβαλε φοιτητής στον καθηγητή κ. Βασίλη Παπάζογλου, στο τμήμα Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών. «Και όμως συνέβη», επαναλαμβάνει ο καθηγητής μπροστά στην δυσπιστία μας εάν σοβαρολογεί. «Οι πρωτοετείς έχουν την κεκτημένη ταχύτητα της παπαγαλίας. Δεν τους λείπουν οι γνώσεις, τουλάχιστον στο ΕΜΠ. Στο λύκειο είχαν υψηλούς βαθμούς, κουράστηκαν για να εισαχθούν σε σχολές με υψηλές βάσεις. Δυστυχώς όμως διαπιστώνω ότι δεν ξέρουν να μελετούν με συνδυαστικό τρόπο. Και από την άλλη δεν μπορούν να κάνουν κάτι διαφορετικό, να ξεφύγουν από τον συγκεκριμένο τρόπο διαβάσματος επί μιας διδακτέας ύλης. Δεν τους έχουν μάθει να μαθαίνουν, να γλεντάνε αυτό που μαθαίνουν», προσθέτει ο κ. Παπάζογλου. Ο ίδιος τονίζει ότι ένα από τα στρεβλά του συστήματος εισαγωγής στα ΑΕΙ είναι ότι εισάγονται φοιτητές σε τμήματα χωρίς να έχουν δώσει βάρος σε μαθήματα (για παράδειγμα, αυτό συμβαίνει με την Χημεία, που δεν γνωρίζουν οι επιτυχόντες από την τεχνολογική κατεύθυνση) που όμως είναι απαραίτητα για τα τμήματα αυτά.

Φυσική: «Αποστήθιζαν τις λύσεις»«Κάποια στιγμή οι διδάσκοντες στο Τμήμα αποφασίσαμε να χωρίσουμε τους πρωτοετείς φοιτητές σε ομάδες των 20. Σε αυτές τις ομάδες οι προπτυχιακοί με την καθοδήγηση μεταπτυχιακών φοιτητών θα μάθαιναν πώς να λύνουν ασκήσεις. Δηλαδή, πώς με τη βοήθεια του βιβλίου να μπορούν να λύνουν ασκήσεις. Αυτό κρίθηκε απαραίτητο, διότι οι περισσότεροι μάθαιναν τις λύσεις των ασκήσεων», λέει στην «Κ» ο αναπληρωτής καθηγητής στο Φυσικό Αθηνών κ. Χρήστος Τρικαλινός. «Κάποιοι έχουν γίνει πλούσιοι εκδίδοντας βιβλία με λυμένες ασκήσεις. Μάλιστα, και φοιτητές μεγαλύτερων ετών πουλάνε σε φωτοτυπίες λυμένες ασκήσεις» προσθέτει. «Οι φοιτητές, παρ’ ότι έχουν μεγάλους βαθμούς, κατέχουν πτυχία ξένων γλωσσών και πληροφορικής, αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα με τη διαδικασία της γνώσης. Αδυνατούν να επεξεργαστούν τις πληροφορίες και στην ουσία θεωρούν ότι η γνώση είναι απομνημόνευση. Τι να πω!», συμπληρώνει αφοπλιστικά ο κ. Τρικαλινός.

Οικονομικά: «Φροντιστηριακά μαθήματα»Καθώς οι ελλείψεις των πρωτοετών είναι ορατές, οι καθηγητές στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών έχουν φροντίσει να προσθέσουν –κατά περίπτωση– στο πρόγραμμα σπουδών ένα είδος «φροντιστηριακών μαθημάτων». Τα μαθήματα δεν θα ήταν απαραίτητα εάν οι πανεπιστημιακοί διαπίστωναν ότι η πλειονότητα των πρωτοετών φοιτητών μπορούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του τμήματος. Ετσι, αυτά τα μαθήματα κρίθηκαν απαραίτητα ώστε να καλύψουν βασικές ελλείψεις των πρωτοετών φοιτητών από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση και οι φοιτητές να μπορέσουν να παρακολουθήσουν κανονικά τα υπόλοιπα μαθήματα του πρώτου έτους της σχολής. «Οι φοιτητές έχουν πρόβλημα να συνδέσουν όσα μαθαίνουν. Να βάλουν σε τάξη τις γνώσεις τους. Κι αυτό γιατί στο σχολείο μαθαίνουν «παπαγαλία» την ύλη. Μάλιστα, όσοι έχουν καλό μνημονικό, θυμούνται κάτι από το λύκειο. Αλλά οι περισσότεροι, μετά την επιτυχία τους, είναι σαν να έχουν διαγράψει ό,τι έμαθαν. Σαν να έχουν κάνει delete, μάλλον γιατί τους μοιάζουν άχρηστα!», ανέφερε χαρακτηριστικά, μιλώντας στην «Κ», η αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος κ. Ευγενία Μπουρνόβα.

Παιδαγωγικά: «Τσιμπολογούν» τα κείμενα«Επί 13 χρόνια δίδασκα Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο. Τα παιδιά, ενώ γνωρίζουν και έχουν ευαισθησίες για μεμονωμένους συγγραφείς και κείμενα, δεν έχουν ιδέα για την ιστορία της λογοτεχνίας. Δεν μπορούν να συνδέσουν τους συγγραφείς και τα κείμενα μεταξύ τους. Δεν έχουν καμμία αντίληψη για το πώς η λογοτεχνία εξελίσσεται στο χρόνο. Εχουν εντελώς ξεκομμένη γνώση. «Τσιμπολογούν» τα κείμενα, τα διδάσκονται αποσπασματικά», παρατηρεί –μιλώντας στην «Κ»– η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κ. Βενετία Αποστολίδου. Και προσθέτει: «Ομως, ο στόχος που έχει τεθεί για το μάθημα στο σχολείο είναι να διδαχθεί η ιστορική εξέλιξη της λογοτεχνίας. Αρα, το σχολείο αποτυγχάνει διότι δεν διδάσκεται σωστά το μάθημα, αφού μιλάμε για την λογοτεχνία. Το ίδιο συμβαίνει, βέβαια, και στα υπόλοιπα μαθήματα. Μήπως πρέπει να γίνει κάτι»;