«Φανταστείτε να ήταν ελεύθερο το Internet στην Κίνα. Φανταστείτε πώς θα διαδιδόταν η ελευθερία».
Αυτό είπε ο Τζορτζ Μπους το 1999, αποδεικνύοντας ότι υπάρχει κάτι στο Διαδίκτυο που μπορεί να κινητοποιήσει ακόμη και το άκρως αντίθετο του οραματιστή. Αλλά ο Μπους έκανε λάθος και σε αυτό. Ύστερα από τέσσερα χρόνια λειτουργίας της μηχανής αναζήτησής της στην Κίνα, η Google αποφάσισε να μετακομίσει στο Χονγκ Κονγκ. Όλα αυτά τα χρόνια, η εταιρεία λογόκρινε τα αποτελέσματα των αναζητήσεων με τη μηχανή της ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των Κινέζων. Τώρα, οι παρεμβάσεις θα γίνονται σε ολόκληρη την υπηρεσία. Ηθικό δίδαγμα: για να φέρεις τη δημοκρατία στις ξένες δικτατορίες, δεν είναι αρκετό το Internet.
Ο Μπους δεν είναι ο μόνος ηγέτης που πίστευε κάτι τέτοιο. Ανάλογη άποψη είχε και ο Μπιλ Κλίντον. Αλλά και ο Γκόρντον Μπράουν είχε πει το περασμένο καλοκαίρι στην Γκάρντιαν ότι χάρις στο Twitter και τα άλλα κοινωνικά δίκτυα «δεν πρόκειται να υπάρξει μια νέα Ρουάντα», αφού οι ειδήσεις μεταδίδονται πλέον ταχύτατα.
«Ουτοπιστές του κυβερνοχώρου», έτσι αποκαλεί όλους αυτούς τους ανθρώπους ο Εβγένι Μοροζόφ. Ξέρει για τι πράγμα μιλάει, αφού κάποτε ανήκε κι εκείνος σ' αυτή την κατηγορία. Πριν από μερικά χρόνια, εργαζόταν σε μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση που προωθούσε την ηλεκτρονική δημοσιογραφία στην πατρίδα του, τη Λευκορωσία, και άλλες αυταρχικές πρώην δημοκρατίες του σοβιετικού συνασπισμού. «Θέλαμε περισσότερα νέα άτομα στην πολιτική», θυμάται. «Αντί γι' αυτό, κατέληξαν στη φυλακή». Η προσπάθεια να οικοδομηθεί με φτηνό τρόπο μια νέα κοινωνία των πολιτών δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τις παλιές, καλές κατασταλτικές δομές.
Καθηγητής σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Μοροζόφ έχει πολλά παραδείγματα για το πώς το Πεκίνο, η Τεχεράνη και η Μόσχα προσαρμόζουν το Internet στις δικές τους επιδιώξεις. Στην Κίνα, για παράδειγμα, υπάρχουν οι λεγόμενοι «μπλόγκερ των 50 σεντς», που κερδίζουν το ψωμί τους «ανεβάζοντας» φιλοκυβερνητικά σχόλια στο Διαδίκτυο. Στην ιερή πόλη Κομ, οι ιερωμένοι στρατολογούν και εκπαιδεύουν θρήσκους μπλόγκερ. Και η μυστική αστυνομία στην Τεχεράνη θεωρεί το Twitter και το Facebook πολύ χρήσιμα εργαλεία για την παρακολούθηση των διαφωνούντων.
Τα νέα μέσα μαζικής επικοινωνίας ανέκαθεν δημιουργούσαν ελπίδες για μεγάλες κοινωνικές αλλαγές. Όπως γράφει ο Τομ Στάντατζ στο βιβλίο του «Το Βικτωριανό Διαδίκτυο», η εφεύρεση του τηλέγραφου - με τη βοήθεια του οποίου επικοινωνούσαν σχεδόν στιγμιαία άνθρωποι σε διάφορες ηπείρους - έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι δεν θα υπήρχαν πλέον παγκόσμιες συγκρούσεις. Κι ακολούθησαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι.
Η ίδια η Γκάρντιαν παρουσίασε τη σύγκρουση της Google με την Κίνα κάτω από τον τίτλο «Κίνα εναντίον Web». Λες και το Internet είναι ένα κυρίαρχο κράτος ή μια ηθική φιλοσοφία, και όχι μια τεχνολογία που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να κατεβάσουν πορνό ή να δουν βίντεο με μια γάτα που παίζει πιάνο.
Όπως όλες οι μαζικές τεχνολογίες, το web είναι μια δύναμη αλλαγής. Κι αυτό, επειδή καθιστά ευκολότερη και φτηνότερη από οποτεδήποτε άλλοτε την επικοινωνία των ανθρώπων μεταξύ τους. Τίποτα δεν λέει όμως αν η αλλαγή αυτή είναι προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν θα βρεθεί στην Google.
Αυτό είπε ο Τζορτζ Μπους το 1999, αποδεικνύοντας ότι υπάρχει κάτι στο Διαδίκτυο που μπορεί να κινητοποιήσει ακόμη και το άκρως αντίθετο του οραματιστή. Αλλά ο Μπους έκανε λάθος και σε αυτό. Ύστερα από τέσσερα χρόνια λειτουργίας της μηχανής αναζήτησής της στην Κίνα, η Google αποφάσισε να μετακομίσει στο Χονγκ Κονγκ. Όλα αυτά τα χρόνια, η εταιρεία λογόκρινε τα αποτελέσματα των αναζητήσεων με τη μηχανή της ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των Κινέζων. Τώρα, οι παρεμβάσεις θα γίνονται σε ολόκληρη την υπηρεσία. Ηθικό δίδαγμα: για να φέρεις τη δημοκρατία στις ξένες δικτατορίες, δεν είναι αρκετό το Internet.
Ο Μπους δεν είναι ο μόνος ηγέτης που πίστευε κάτι τέτοιο. Ανάλογη άποψη είχε και ο Μπιλ Κλίντον. Αλλά και ο Γκόρντον Μπράουν είχε πει το περασμένο καλοκαίρι στην Γκάρντιαν ότι χάρις στο Twitter και τα άλλα κοινωνικά δίκτυα «δεν πρόκειται να υπάρξει μια νέα Ρουάντα», αφού οι ειδήσεις μεταδίδονται πλέον ταχύτατα.
«Ουτοπιστές του κυβερνοχώρου», έτσι αποκαλεί όλους αυτούς τους ανθρώπους ο Εβγένι Μοροζόφ. Ξέρει για τι πράγμα μιλάει, αφού κάποτε ανήκε κι εκείνος σ' αυτή την κατηγορία. Πριν από μερικά χρόνια, εργαζόταν σε μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση που προωθούσε την ηλεκτρονική δημοσιογραφία στην πατρίδα του, τη Λευκορωσία, και άλλες αυταρχικές πρώην δημοκρατίες του σοβιετικού συνασπισμού. «Θέλαμε περισσότερα νέα άτομα στην πολιτική», θυμάται. «Αντί γι' αυτό, κατέληξαν στη φυλακή». Η προσπάθεια να οικοδομηθεί με φτηνό τρόπο μια νέα κοινωνία των πολιτών δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί τις παλιές, καλές κατασταλτικές δομές.
Καθηγητής σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Μοροζόφ έχει πολλά παραδείγματα για το πώς το Πεκίνο, η Τεχεράνη και η Μόσχα προσαρμόζουν το Internet στις δικές τους επιδιώξεις. Στην Κίνα, για παράδειγμα, υπάρχουν οι λεγόμενοι «μπλόγκερ των 50 σεντς», που κερδίζουν το ψωμί τους «ανεβάζοντας» φιλοκυβερνητικά σχόλια στο Διαδίκτυο. Στην ιερή πόλη Κομ, οι ιερωμένοι στρατολογούν και εκπαιδεύουν θρήσκους μπλόγκερ. Και η μυστική αστυνομία στην Τεχεράνη θεωρεί το Twitter και το Facebook πολύ χρήσιμα εργαλεία για την παρακολούθηση των διαφωνούντων.
Τα νέα μέσα μαζικής επικοινωνίας ανέκαθεν δημιουργούσαν ελπίδες για μεγάλες κοινωνικές αλλαγές. Όπως γράφει ο Τομ Στάντατζ στο βιβλίο του «Το Βικτωριανό Διαδίκτυο», η εφεύρεση του τηλέγραφου - με τη βοήθεια του οποίου επικοινωνούσαν σχεδόν στιγμιαία άνθρωποι σε διάφορες ηπείρους - έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι δεν θα υπήρχαν πλέον παγκόσμιες συγκρούσεις. Κι ακολούθησαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι.
Η ίδια η Γκάρντιαν παρουσίασε τη σύγκρουση της Google με την Κίνα κάτω από τον τίτλο «Κίνα εναντίον Web». Λες και το Internet είναι ένα κυρίαρχο κράτος ή μια ηθική φιλοσοφία, και όχι μια τεχνολογία που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να κατεβάσουν πορνό ή να δουν βίντεο με μια γάτα που παίζει πιάνο.
Όπως όλες οι μαζικές τεχνολογίες, το web είναι μια δύναμη αλλαγής. Κι αυτό, επειδή καθιστά ευκολότερη και φτηνότερη από οποτεδήποτε άλλοτε την επικοινωνία των ανθρώπων μεταξύ τους. Τίποτα δεν λέει όμως αν η αλλαγή αυτή είναι προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν θα βρεθεί στην Google.
Posts
No comments:
Post a Comment